Okres okołoporodowy u krowy jest szczególnie ważny. Nie bez powodu czas ten nazywany jest krytycznym momentem w hodowli krów mlecznych. Popełnione w tym okresie błędy mogą przyczynić się do pogorszenia kondycji zwierząt i tym samym opłacalności produkcji. Żywienie krów w okresie okołoporodowym to temat naszego dzisiejszego artykułu.

Przyjęto, że okres okołoporodowy to czas 60 dni przed i 30 dni po porodzie. Ze względu na istotne zmiany zachodzące w organizmie jest to trudny czas dla krów. Są szczególnie narażone na schorzenia metaboliczne czy gwałtowne zmiany związane z działaniem układu hormonalnego. Prawidłowe praktyki hodowców rzutują na zdrowie zwierząt i opłacalność produkcji. Oprócz zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunków środowiskowych, do najistotniejszych kwestii w okresie okołoporodowym należy zaliczyć żywienie krów.

Okres zasuszenia u krów

Okres zasuszenia to czas spoczynku, w którym organizm krowy przygotowuje się do porodu oraz okresu laktacji. Jest ważny nie tylko w kwestii przyszłej produkcji mleka, ale również dla rozwijającego się płodu. Właściwy czas na zasuszenie krów to około 8 tygodni przed spodziewanym terminem porodu. Wprowadzając krowę w okres zasuszenia, musimy pamiętać o dopasowaniu sposobu żywienia. Dostarczone w tym czasie składniki pokarmowe muszą zaspokoić potrzeby krów, wspomóc prawidłowy rozwój płodu i łożyska, a także przygotować krowę do rozpoczynającej się laktacji. W całym okresie okołoporodowym rozróżnia się:

• Zasuszenie właściwe – okres pierwszych 5 tygodni
• Okres przygotowawczy – 3 tygodnie przed porodem
• Wycielenie
• 30 dni po wycieleniu

Zmniejszenie apetytu

Pasze objętościowe suche i soczyste powinny w pełni pokryć zapotrzebowanie pokarmowe krowy na składniki odżywcze w okresie zasuszenia właściwego. Odpowiednimi paszami w tym czasie są m.in.: kiszonka z traw, zielonka pastwiskowa, słoma zbożowa czy siano łąkowe.
Na 3-4 tygodnie przed terminem porodu nasilają się pewne procesy fizjologiczne, które są związane ze zwiększającą się masą płodu. To również czas, w którym rozpoczynają się procesy przygotowujące krowy do porodu i laktacji. Wszystko to ma wpływa na gwałtowny wzrost potrzeb energetycznych krowy przy jednocześnie zmniejszającym się apetycie. Spadek możliwości pobrania paszy szacuje się nawet na poziomie 30-35%. Niedobór składników pokarmowych niekorzystnie wpływa na metabolizm krowy, która, aby pokryć wzrastające potrzeby energetyczne, zaczyna wykorzystywać rezerwy tłuszczowe ciała. W konsekwencji prowadzi to do wystąpienia różnych zaburzeń metabolicznych, negatywnie wpływających na ogólną użytkowość krowy, w tym również pogorszenie wskaźników rozrodu. Aby temu zapobiec, należy zwiększyć koncentrację energii w dawce pokarmowej poprzez zwiększanie w niej paszy treściwej. Ma to także na celu przygotowanie przewodu pokarmowego krowy do bezpiecznego wykorzystania dużej ilości paszy treściwej podawanej po rozpoczęciu laktacji. Pasze te sprzyjają prawidłowemu rozwojowi płodu oraz syntezie odpowiedniej ilości i dobrej jakości siary. Na 3 tygodnie przed planowaną datą wycielenia zaleca się stosowanie dodatków paszowych zawierających gorzkie sole anionowe, regulujące gospodarkę wapniowo-magnezową, a także niezbędne witaminy i składniki mineralne. Bardzo korzystne jest dodawanie do dawki pokarmowej żywych kultur drożdży (Dolcell). Dodatek drożdży w diecie zwiększa ilość pobieranej paszy i ma wpływ na lepsze przystosowanie drobnoustrojów żwacza do dawek skarmianych w okresie laktacji.

Pasze treściwe należy wprowadzać do dawki pokarmowej stopniowo. Od 3 tygodnia przed spodziewanym wycieleniem zaleca się zwiększyć zarówno ilość paszy treściwej skrobiowej w skarmianej dawce, jak i udział kiszonki z kukurydzy, która jest podstawową paszą objętościową w żywieniu krów mlecznych. Odkładanie podawania paszy treściwej do czasu ocielenia wiąże się z niskim pobieraniem paszy i zawartej w niej energii w okresie pierwszego tygodnia po porodzie. Przy zwiększaniu udziału paszy treściwej skrobiowej w dawce należy jednak uważać, aby nie doprowadzić krów do zbytniego zapasienia. Zbyt wysoka ilość węglowodanów niestrukturalnych w dawce pokarmowej może w konsekwencji doprowadzić do wystąpienia niebezpiecznych dla kondycji zwierząt zaburzeń zdrowotnych.

Zapotrzebowanie na białko

Równie ważne w okresie okołoporodowym jest zapotrzebowanie krów na białko. Niewystarczająca ilość białka w dawce pokarmowej w okresie przejściowym skutkuje utrudnionym porodem oraz wystąpieniem poważnych chorób jak zatrzymanie łożyska, gorączka poporodowa, zapalenie gruczołu mlekowego. Zaleca się, aby w pierwszym okresie zasuszenia zawartość białka ogólnego w suchej masie dawki wynosiła 12%, a w drugiej połowie tego okresu nawet 14%. Odpowiednia zawartość białka korzystnie wpływa na wydajność mleka krów oraz na ich rozród, obniża ryzyko zachorowania na ketozę, jednak nie można również przesadzić z tym składnikiem. Nadmierne zwiększenie białka może spowodować obniżenie pobrania paszy we wczesnym okresie laktacji i tym samym zmniejszyć wydajność. W efekcie prowadzi to do niedostatecznego pokrycia zapotrzebowania pokarmowego oraz wystąpienia zaburzeń metabolicznych i spadku wydajności mlecznej.

Składniki mineralne i witaminy w okresie okołoporodowym

Na okres zasuszenia właściwego polecamy Dolmix BZ – mieszankę uzupełniającą, która zawiera zestaw witamin, mikro- i makroelementy oraz substancje buforujące. Preparat niweluje niedobory mineralno-witaminowe, przygotowuje organizm do wycielenia, ogranicza deficyty energetyczne, zapobiega wystąpieniu zaburzeń metabolicznych, wzmacnia ogólną odporność organizmu, wpływa na poprawę jakości siary.

W czasie, kiedy płód rozwija się bardzo intensywnie, krowy potrzebują odpowiedniej ilości składników mineralnych i witamin. Rozpoczynająca się laktacja ma duże potrzeby związane z wapniem. Innymi składnikami, których obecność w diecie jest istotna to m.in.: selen, witaminy A, C, D i E, beta-karoten oraz jod, cynk, miedź, mangan, fosfor. Dobrze jest korzystać z uzupełniających mieszanek paszowych jak Dolmix BZ 2. Skutecznie zminimalizuje ona ryzyko wystąpienia takich schorzeń jak gorączka poporodowa, porażenie poporodowe, zatrzymanie łożyska, zapalenie macicy. Ujemny stosunek kationowo-anionowy i maksymalne poziomy witamin A, D, oraz E podnoszą jakość siary, wspomagają prawidłowy rozwój płodu oraz szybszą regenerację układu rozrodczego, a także chronią krowę przed mastitis po wycieleniu. Wzbogacony o β-karoten preparat Dolmix BZ 2+ poprawia wskaźniki rozrodu, a także wpływa korzystnie na żywotność i odporność nowonarodzonych cieląt. Ze względu na wysoką zawartość karotenu w diecie krów powinny znaleźć się zielonki, sianokiszonki, marchew i dobrej jakości siano.

W okresie okołoporodowym polecamy także produkty tj.

Dolżel SIARA – poprawia jakość i skład siary, odgrywa pierwszorzędną rolę w zaopatrzeniu w odpowiednią ilość substancji warunkujących witalność cieląt. Należy go podawać niezależnie od stosowanych mieszanek Dolmix BZ 2 lub Dolmix BZ 2+.

Dolżel PORÓD – wysoki poziom wapnia i magnezu w szybko przyswajalnych formach usprawnienia akcję porodową, przeciwdziała zaleganiu poporodowemu, zapobiega zatrzymaniu łożyska.

Dolmix Cal-Caps – zastosowane kapsuły żelowe powodują szybkie uwalnianie się doskonale przyswajalnych form soli wapniowych i w pełni pokrywają zapotrzebowanie na wapń, zapobiegając hipokalcemii, a tym samym zaleganiom poporodowym i ich następstwom, czyli ketozie, przemieszczeniom trawieńca, mastitis, endometris czy zatrzymaniom łożyska.

Żywienie krów po porodzie

W związku z wydzielaniem siary, a następnie mleka, bezpośrednio po porodzie rosną potrzeby pokarmowe krów, przy jednoczesnym naturalnym zjawisku spadku apetytu. Aby zapobiec niedoborom, należy stosować suplementację specjalnymi mieszankami uzupełniającymi. Bezpośrednio po porodzie należy zmusić krowę do wypicia dużej ilości płynów oraz uzupełnić elektrolity. Do sporządzania pierwszego pójła dla krów po wycieleniu idealnie sprawdzi się Dolmix PÓJŁO. Zawiera szybko przyswajalną energię, która wspomaga redukcję deficytu energetycznego. Pozwala uzupełnić niedobory elektrolitów w organizmie spowodowane odejściem wód płodowych i sekrecją siary. Zastosowanie preparatu przyspiesza regenerację po porodzie, zwiększa pobranie dawki pokarmowej, poprawia odporność oraz witalność, przyspiesza wprowadzenie krowy w pełną laktację.

W pierwszym tygodniu po wycieleniu oraz w przypadku wystąpienia niedoborów witamin, wapnia bądź magnezu zaleca się stosowanie Dolżel LAKTACJA, który działa ochronnie na wątrobę, zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia ketozy, zwiększa dynamikę pracy układu pokarmowego, stymuluje układ rozrodczy.

Kolejne działania zmierzają do poprawy wykorzystania pasz i uzupełnienia zapotrzebowania na energię, czemu służą odpowiednio dobrane dodatki specjalistyczne, tj. np.: Rumen Activator, Dolpower, Dolpower Liquid, Dolpower Protect, Dolfat Protect, Dolcell.
Żywienie w początkach laktacji nie powinno odbiegać od tego, które stosowaliśmy w okresie przejściowym. Pasze treściwe należy podawać po dobrej jakości paszach objętościowych. Obowiązkowy jest również całodobowy dostęp do czystej, świeżej wody. Prawidłowe żywienie i pojenie krów w początkach laktacji to lepsza wydajność mleka w ciągu całego przebiegu tego okresu.