Jednym z najczęstszych problemów pojawiających się w odchowie cieląt jest tak zwana kulawka, czyli zapalenie stawów. Schorzenie nie tylko utrudnia zwierzęciu poruszanie się, w skrajnych przypadkach może skończyć się nawet śmiercią. Zapalenie stawów u cieląt jest dość trudne do wyleczenia, a występowanie kulawki jest ściśle powiązane z właściwą higieną i ogólną kondycją zwierząt.

Zapalenie stawów u cieląt może być efektem urazu kończyn bądź powstawać w wyniku chorób ogólnoustrojowych, rozwijających się w organizmie zwierzęcia. Nierzadko jest następstwem przejścia ostrej formy choroby w przewlekłą, co dzieje się w przypadku zakażeń niektórymi bakteriami, zarówno Gram-ujemnymi, jak i Gram-dodatnimi. Najczęściej są to paciorkowce, gronkowce, różne gatunki Salmonella i Pasteurella, chlamydie, mykoplazmy i inne.

Kulawka cieląt – przyczyny

Kulawka jest chorobą zakaźną, która najczęściej dotyka cieląt do 6 miesiąca życia. Powszechną przyczyną zapalenia stawów u cieląt są zakażenia przez niezagojony lub nieprawidłowo zabezpieczony pępek. Staje się on łatwym wejściem dla drobnoustrojów chorobotwórczych, znajdujących się w środowisku bytowania zwierząt. W rezultacie dochodzi do posocznicy i wraz z krwią bakterie dostają się do stawów, wywołując w nich stan zapalny. Kulawka cieląt często jest także konsekwencją stanów zapalnych jelit, za które odpowiadają bakterie Salmonella spp. czy Escherichia coli. Może być także powikłaniem enzootycznej bronchopneumonii cieląt wywołanej najczęściej przez mykoplazmy i paciorkowce. W tych przypadkach również bakterie dostają się do stawów z zakażonych narządów drogą hematogenną. Szczególnie narażone na tego rodzaju infekcje są cielęta, które nie otrzymały w odpowiednim czasie właściwej ilości siary, a także brak odpowiednich pasz starterowych.

Zapalenie stawów u cieląt – pierwsze objawy

Najczęściej pierwszymi objawami, które mogą wskazywać na kulawkę, są: obrzęk stawów, sztywność chodu, kulenie oraz ból podczas poruszania się. Infekcją objęte są zazwyczaj stawy kończyn, czyli zapalenie stawów kolanowych, skokowych, łokciowych, nadgarstkowych. Proces chorobotwórczy może dotknąć pojedynczy staw lub wszystkie jednocześnie. Dodatkowymi objawami pojawiającymi się u zwierząt są gorączka, apatia, brak apetytu. Cielęta zwykle przyjmują pozycje ulgowe leżące, zazwyczaj z wyprostowanymi kończynami, a w ciężkich przypadkach po prostu leżą w pozycji bocznej. W konsekwencji może prowadzić to do wtórnie występujących przykurczy ścięgien mięśni zginaczy, które bardzo często przekreślają osiągnięcie przez zwierzę pełnej sprawności, mimo wyleczenia.

Przejawy kulawki u cieląt

Następnie stan zapalny rozprzestrzenia się na chrząstkę stawową, więzadła wewnątrz- i zewnątrz stawowe, pochewki ścięgnowe i kaletki maziowe, doprowadzając ostatecznie do zapalenia okostnej i szpiku kości. To natomiast skutkuje rozwojem zesztywniającego zapalenia stawów. Gdy zapalenie przejdzie w fazę przewlekłą, w okolicy zajętych stawów mogą tworzyć się ropnie. Mogą także występować objawy zapalenia pępka, przepukliny pępkowej, posocznicy oraz symptomy charakterystyczne dla choroby, która występowała pierwotnie. W zależności od przyczyny zakażenia zmienione stawy mogą być ciepłe, obrzękłe, wrażliwe, wypełnione ropną zawartością lub twarde i wypełnione włóknikiem. Cielęta po przechorowaniu kulawki bardzo często są słabsze, mają gorsze przyrosty i ostatecznie nie wracają już do właściwej kondycji.

Rozpoznanie i leczenie zapalenia stawów u cieląt

Rozpoznanie kulawki najczęściej oparte jest na dość specyficznych objawach klinicznych oraz na punkcji i badaniu laboratoryjnym płynu stawowego objętego wyraźnym procesem zapalnym. Można wykonać bakteriologiczne badanie ropy i zapalnych wysięków jam stawowych oraz badanie mikroskopowe. Jeżeli chodzi o leczenie, wczesne, ostre formy leczy się stosunkowo skutecznie, niestety stany ciężkie i przewlekłe są trudne do wyleczenia. Terapia polega na podaniu antybiotyków, w przypadku wystąpienia ropni leczy się je chirurgicznie i intensywnie wypłukuje środkami dezynfekującymi oraz bakteriobójczymi. Przy ropnych zapaleniach stawów antybiotyki podaje się dostawowo i ogólnie. Leczenie jest zwykle długotrwałe i nie zawsze przynosi szybkie rezultaty. Zalecane jest także stosowanie maści rozgrzewających na obrzęknięte stawy, mogą być to preparaty stosowane w leczeniu zapalenia wymion. Wspomagająco działa także podawanie leków niesterydowych przeciwzapalnych oraz immunostymulatorów.

Zapalenie stawów u cieląt – jak zapobiec

Zapalenie stawów stanowi duże zagrożenie dla zdrowia i życia cieląt. To także straty ekonomiczne w hodowli. Dodatkowo leczenie zwykle odbywa się przy użyciu stosunkowo kosztownych antybiotyków. Jak w przypadku każdej choroby niezwykle ważna jest profilaktyka. W jaki sposób można zapobiec wystąpieniu stanów chorobowych?

• Utrzymywać właściwe warunki higieniczne w pomieszczeniach porodówek.
• Monitorować podawanie paszy starterowych.
• Dbać o higienę podczas porodu i odkażać pępowinę jodyną natychmiast po urodzeniu.
• Zwracać uwagę na prawidłowe podanie siary nowo narodzonym cielętom.
• Dbać o ogólne dobre warunki środowiskowe zwierząt oraz stan zdrowotny stada.

Na występowanie kulawki u cieląt ogromny wpływ mają złe warunki środowiskowe, brak odpowiedniej higieny podczas porodu i ogólny zły stan zdrowotny zwierząt.

Pasza starterowa – najlepsze wsparcie dla cieląt

Pasza starterowa pozwala na lepsze wykorzystanie pójła, wywiera korzystny wpływ na wykształcanie brodawek w błonie śluzowej żwacza oraz kosmków jelitowych. Powinna zawierać odpowiednią ilość skrobi, białka, włókna oraz dodatek mineralno-witaminowy.

Pasze starterowe można w prosty i szybki sposób komponować samodzielnie. Codzienna dawka powinna zawierać niezbędne składniki dla zaspokojenia potrzeb bytowych, jak i produkcyjnych. W profilaktyce kulawki u cieląt zaleca się stosowanie mieszanek uzupełniających typu:

Dolmix C – dla cieląt do 6 miesiąca życia. Zawiera łatwo przyswajalne formy witamin, makro- i mikroelementy oraz otoczkowany maślan sodu, które korzystnie wpływają na rozwój, wzrost oraz prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego.

Dolmix C z probiotykiem – mieszanka wzbogacona o probiotyki Bacillus licheniformis i Bacillus subtilis, które współtworzą właściwą mikroflorę w przewodzie pokarmowym oraz ograniczają rozwój bakterii niepożądanych.

Immunodol C – obok pełnego pokrycia zapotrzebowania cieląt, dostarcza czynniki odporności takie jak beta glukany i mannanooligosachary (MOS), które są wsparciem w zwalczaniu infekcji.

Zaleca się dodawanie 4 kg preparatu na 100 kg paszy oraz 18 kg poekstrakcyjnej śruty sojowej. 100 kg mieszanka powinna zawierać w swoim składzie zboże tj. kukurydza czy owies, które najkorzystniej stymulują rozwój żwacza.

Optymalne żywienie z odpowiednią suplementacją gwarantuje prawidłowy rozwój od cielęcia do krowy mlecznej z w pełni funkcjonalnym żwaczem. Chroni zwierzęta przed chorobami płuc, biegunką czy kulawką.