Odpowiedzialny hodowca bydła powinien zdawać sobie sprawę z tego, jakie choroby mogą dotknąć jego stado. W dzisiejszym artykule omawiamy dolegliwości, które najczęściej występują u krów mlecznych. Zachęcamy do przeczytania artykułu, jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę na temat hodowli krów.
Choroby układu trawiennego
U krów najczęściej występują choroby spowodowane nieprawidłowym żywieniem, a także choroby wymion i schorzenia racic. Wśród niezakaźnych schorzeń bydła powszechne są choroby układu trawiennego. Przyczyną występowania tych dolegliwości są błędy popełniane przy żywieniu, takie jak nieodpowiednie przygotowanie pasz, nieumiejętne układanie dawki pokarmowej, czy niewłaściwa technika skarmiania. Pierwszą odpowiedzią organizmu zwierzęcego na nieodpowiednie żywienie jest zespół zaburzeń, zwany powszechnie niestrawnością. Główne objawy niestrawności to osłabiony apetyt, osowiałość, zmniejszenie ruchów żwacza i biegunki. Występuje także nieuzasadniony spadek
wydajności, np. obniżenie się procentowej zawartości tłuszczu w mleku.
Kwasica żwacza
Spowodowana jest obniżeniem poziomu pH treści żwacza poniżej 4,2. Zwiększenie kwasowości w żwaczu występuje po spożyciu dużej ilości łatwostrawnych węglowodanów, np. przy skarmianiu dużej ilości śruty zbożowej. Przyczyną kwasicy mogą być również pasze treściwe, które nie były wprowadzane przed wycieleniem i w żwaczu nie zdążyły wytworzyć się brodawki. Skarmianie pasz zbyt rozdrobnionych może sprzyjać tej chorobie, dlatego trzeba zwracać uwagę na odpowiednie przygotowanie TMRu. Podczas kwasicy w żwaczu następuje wytworzenie się dużej ilości lotnych kwasów tłuszczowych oraz wzrost zawartości kwasu mlekowego. Objawami tej choroby są: zaleganie, ślinienie się, wzdęcie i biegunka. Leczenie kwasicy nie jest proste, dlatego lepiej zapobiegać temu schorzeniu, stosując paszowe mieszanki uzupełniające. W ofercie DOLFOS znajdziesz szeroką gamę produktów, które zmniejszają ryzyko wystąpienia kwasicy. Tego typu preparatem jest między innymi Dolbuf PRO wzbogacony żywymi kulturami drożdży. Mieszanka ogranicza wahania pH treści żwacza. Zawartość propionianu wapnia wpływa na zwiększenie rezerwy glikogenu w wątrobie oraz podniesienie poziomu glukozy we krwi. Składnik ten wraz z buforem z alg i kwaśnym węglanem sodu, tworzy aktywny układ buforowy, efektywnie stabilizujący pH w środowisku żwacza. Działanie buforujące stwarza korzystne warunki do rozwoju pożądanej mikroflory fermentacji propionowej oraz przyczynia się do utrzymania w żwaczu prawidłowych proporcji kwasów.
Zasadowica żwacza
Spowodowana jest podwyższonym pH żwacza. Występuje najczęściej u tych krów, które otrzymują dużo związków azotowych, a także przy zmianach dawki i przy podawaniu zepsutych pasz. Główne objawy choroby to zmniejszenie apetytu, spadek wydajności mleka i biegunka. Aby nie dopuścić do wystąpienia tej choroby zaleca się między innymi podawanie cukru lub melasy. Wśród naszych preparatów znajdziesz Dolmix Rumen Activator oparty na cukrach, produktach mlecznych, melasie suszonej i żywych drożdżach. Mieszanka zwiększa populację bakterii sacharolitycznych podnosząc poziom propionianów w żwaczu, wykorzystywanych w procesie glukoneogenezy w wątrobie do biosyntezy glukozy. Przyspiesza również namnażanie mikroflory żwacza, co zwiększa pobranie paszy i wpływa na poprawę wykorzystania składników pokarmowych oraz efektywny przebieg procesów fermentacyjnych w żwaczu.
Wzdęcia
Powstają wskutek spożycia pasz soczystych o niewielkiej zawartości włókna i wysokim poziomie białka oraz łatwostrawnych węglowodanów. O intensywności wzdęcia decyduje ilość powstałej piany. Jeśli poziom piany przekroczy wpust przełyku, to uniemożliwione jest odbijanie gazów i zwiększa się ciśnienie wewnątrz żwacza. W wyniku zwiększenia objętości żwacza dochodzi do ucisku na serce i układ oddechowy, co nierzadko prowadzi do zejścia śmiertelnego. Najbardziej charakterystycznym objawem wzdęć jest odkształcenie powłok brzucha.
Ketoza
Drugą grupą zaburzeń często występującą u krów mlecznych są zaburzenia energetyczne, z których najgroźniejszą jest ketoza. Choroba ta występuje wskutek uruchamiania rezerw tkanki tłuszczowej. Dotyka zazwyczaj krowy wysokoprodukcyjne w okresie okołoporodowym i w pierwszych 100 dniach laktacji. Przyczyną jest ujemny bilans energetyczny, którego skutkiem jest gromadzenie się nadmiernej ilości związków ketonowych we krwi i tkankach. Objawy ketozy to osłabienie apetytu, zanik przeżuwania, duży spadek mleczności i stan odrętwienia, który może nawet przechodzić w śpiączkę. W powietrzu i moczu wyczuwalny jest charakterystyczny zapach acetonu. Zapobiegawczo należy podawać krowom preparaty, takie jak Dolmix BM lactan ProRum. Jest on przeznaczony dla krów o wysokiej wydajności mlecznej i mających problemy z kończynami, rozrodem oraz somatyką, ponieważ zawiera wyższą zawartość witaminy A, B12, B4 (cholina) i H (biotyna). Duże ilości pasz treściwych oraz obniżone pH żwacza ograniczają syntezę biotyny. Jej dodatek w Dolmix BM lactan ProRum poprawia wchłanianie aminokwasów w jelitach oraz wspiera wbudowywanie ich do białek, ale przede wszystkim odpowiada za stan komórek rogu racicowego i aktywnie kontroluje przemiany tłuszczowe. Dzięki zawartości siarki, mieszanka wpływa korzystnie na skórę i sierść, a także podnosi odporność. Dodatek żywych kultur drożdży Saccharomyces cerevisiae zwiększa aktywność mikroflory żwacza i poprawia strawność paszy. Łatwostrawe węglowodany zawarte w mieszance wpływają na ograniczenie prawdopodobieństwa wystąpienia zaburzeń metabolicznych takich jak ketoza, czy przemieszczenie trawieńca. Dodatek beta glukanów i mannanooligosacharydów (MOS) pobudza namnażanie bakterii prozdrowotnych, stymuluje układ odpornościowy oraz wiąże mikotoksyny.
Tężyczka magnezowa
Istnieje wiele chorób spowodowanych niewłaściwą gospodarką mineralną organizmu. W praktyce hodowlanej najczęściej spotyka się tężyczkę magnezową, która wynika z niedoboru magnezu. Zwierzęta zapadają na tę chorobę najczęściej wczesną wiosną, po kilku dniach wypasu. Charakterystycznymi objawami są napięcie i drżenie mięśni, szczękościsk i sztywność kończyn. Aby nie dopuścić do wystąpienia tężyczki pastwiskowej warto podawać zwierzętom Dolmix BT z wysokim poziomem magnezu. To preparat podnoszący odporność, poprawiający apetyt i niwelujący stres. Mieszankę należy stosować około miesiąc przed i miesiąc po rozpoczęciu wypasu (od 3 do 10 tygodni w okresie szybkiego wzrostu traw). Warto go stosować także u krów karmionych dużą ilością młodych zielonek w oborze.
Porażenie poporodowe
Choroba występuje w skutek zaburzeń w gospodarce wapniowo-fosforowej. Najczęściej obserwuje się ją tuż przed porodem lub do 2-3 dni zaraz po nim. Przy tej dolegliwości występuje osłabienie apetytu, niechęć do poruszania się, sztywność kończyn i drżenie mięśni. Efektywne uzupełnienie niedoborów niezbędnych makroelementów u wysokoprodukcyjnych krów w okresie porodu i bezpośrednio po nim zapewnia Dolżel PORÓD. Zawarty w preparacie wysoki poziom wapnia i magnezu w szybko przyswajalnych formach usprawnia akcję porodową, przeciwdziała zaleganiu poporodowemu i zapobiega zatrzymaniu łożyska. Wygodna forma żelu pozwala na szybkie podanie w postaci wlewu w reakcji na indywidualne potrzeby zwierzęcia. W przypadku braku reakcji na preparaty wapniowe należy podać Dolmix Fosfo-Caps, który jest odpowiedzialny za uzupełnienie niedoborów fosforu spowodowanych porodem, rozpoczęciem laktacji, jak również żywieniem paszami ubogimi w związki fosforu. Kapsuły zapobiegają wystąpieniu porażenia poporodowego oraz łamliwości kości.
Schorzenia gruczołu mlecznego
Grupę bardzo poważnych chorób stanowią różnego rodzaju schorzenia gruczołu mlecznego. Urazy mechaniczne powodują powstawanie na wymieniu krwiaków, wskutek czego w mleku może pojawić się krew. Ostre zapalenie strzyków może być spowodowane uszkodzeniami chemicznymi, termicznymi i mechanicznymi. Najgroźniejszą z tego rodzaju chorób jest mastitis – najczęściej występująca choroba wymienia. Jej główną przyczyną są infekcje bakteryjne, dlatego najbardziej skutecznym sposobem redukowania ryzyka wystąpienia mastitis jest stosowanie preparatów bakteriobójczych do dezynfekcji strzyków przed i po udoju. Nie bez znaczenia w profilaktyce tej choroby jest stosowanie preparatów takich jak Dolmix BM Somat Plus. To mieszanka dla krów z podwyższonym poziomem komórek somatycznych w mleku. Zapobiega zaburzeniom metabolicznym poprzez zawartość idealnie zbilansowanych składników mineralnych, których zapotrzebowanie wzrasta wraz z wydajnością mleczną (potas, selen, mikroelementy w postaci hydroksychlorków). Dodatek składników podnoszących odporność, wpływających na obniżenie LKS w mleku, m.in. witaminy A, D3, E, β-karotenu i probiotyku zauważalne polepsza stan nabłonka wyścielającego pęcherzyki, przewody i zatoki mleczne. Dolmix BM Somat Plus likwiduje aktywne form tlenu i uszczelnia naczynia, co zmniejsza przedostawanie się białych krwinek z naczyń krwionośnych do mleka i zapobiega wnikaniu drobnoustrojów.
Profilaktyka
Aby uniknąć dolegliwości związanych z nieprawidłowym żywieniem, powinniśmy przestrzegać zasad układania dawek pokarmowych, uwzględniając stan fizjologiczny zwierząt, okres laktacji, ilość i jakość pasz oraz stosowanych dodatków. Zapobieganie chorobom bydła polega na przestrzeganiu wszelkich zasad związanych z żywieniem i utrzymaniem zwierząt. Odpowiedzialny hodowca jest gotowy na natychmiastową reakcję w przypadku wystąpienia objawów chorobowych. Jego obowiązkiem jest zawiadomienie lekarza weterynarii o niepokojącym stanie zdrowia zwierząt. Regularne monitorowanie warunków utrzymania krów i wczesne wykrywanie objawów są kluczowe dla efektywnego zarządzania stadem bydła mlecznego.