Hodowla krów mlecznych – jak utrzymać wysoki poziom produkcji mleka?

Hodowla krów mlecznych to wymagające i złożone przedsięwzięcie, które wymaga od hodowców nieustannej uwagi i zaangażowania. Tutaj każdy aspekt ma znaczenie i wpływ na efektywność produkcji. Utrzymanie wysokiej wydajności mlecznej wymaga optymalnej diety, odpowiednich warunków środowiskowych, właściwego zarządzania zdrowiem i rozrodem zwierząt oraz regularnej kontroli parametrów produkcyjnych.

Nowoczesne hodowle bazują na rozwiązaniach, które pozwalają nie tylko zwiększyć wydajność, ale także poprawić zdrowie i dobrostan zwierząt. Kluczową rolę odgrywa nie tylko odpowiednio dobrana pasza, ale także dodatki paszowe witaminowo-mineralne, preparaty dla krów mlecznych oraz właściwa profilaktyka zdrowotna.1

Najważniejsze czynniki w hodowli krów mlecznych

Hodowla krów mlecznych to złożony proces, na który wpływa wiele czynników. Aby osiągnąć wysoki poziom produkcji mleka i utrzymać stado w dobrej kondycji, hodowcy muszą zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów.

• Żywienie – to jeden z najważniejszych aspektów, wpływających na stan hodowli. W ramach dbałości o wydajność hodowli należy zwrócić uwagę na kwestie takie jak żywienie, jakość paszy oraz dodatki żywieniowe, odpowiednio dopasowane do potrzeb bydła.
• Rozród – organizacja okresu okołoporodowego.
• Zdrowie – profilaktyka chorób, szybkie reagowanie oraz dobrostan i zarządzanie reprodukcją bydła to czynniki niezwykle istotne, jeśli chodzi o jakość hodowli. 

Żywienie jako fundament wysokiej wydajności krów mlecznych

Prawidłowe żywienie krów mlecznych to fundament wysokiej produkcji mleka. Dawka pokarmowa musi być zbilansowana pod względem energetycznym, białkowym, mineralnym i witaminowym. 

Aby krowy mogły osiągać wysoką produkcję mleka, muszą otrzymywać odpowiednio zbilansowaną dawkę pokarmową, dostosowaną do ich wieku, etapu laktacji oraz kondycji fizycznej.

Jednak same pasze nie wystarczą – niezbędne są także odpowiednie preparaty, które pomagają w utrzymaniu kondycji krów mlecznych. Niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu krów.

Jakie są najważniejsze składniki diety krów mlecznych?

• Włókno surowe – zapewnia prawidłową pracę żwacza i zapobiega kwasicy żwacza. Wysokiej jakości sianokiszonki i kiszonki z kukurydzy są kluczowe dla zdrowia przewodu pokarmowego.
• Energia z węglowodanów i tłuszczów – konieczna do pokrycia wysokiego zapotrzebowania krów w szczytowym okresie laktacji. Pasze bogate w skrobię (np. kukurydza) oraz tłuszcze chronione przed degradacją w żwaczu wspierają produkcję mleka.
• Białko – jego niedobory mogą prowadzić do spadku mleczności. Warto stosować śruty poekstrakcyjne (np. sojową, rzepakową) oraz dodatki chronionych aminokwasów, np. metioniny i lizyny.
• Makro- i mikroelementy – wapń, fosfor, magnez oraz mikroelementy, takie jak miedź, cynk i selen, odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu krów mlecznych.
• Witaminy – ich niedobory mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych i obniżenia wydajności mlecznej.

Żywienie krów w okresie zasuszenia

Niezwykle istotne jest prawidłowe żywienie krów mlecznych w okresie zasuszenia. To zaś dzieli się na dwie części – 5 tygodni zasuszenia (tzw. zasuszenie właściwe) oraz ostatnie trzy tygodnie przed porodem (okres przygotowawczy). W czasie zasuszenia właściwego zapotrzebowanie pokarmowe krowy powinno być w całości pokryte przez pasze objętościowe – suche i soczyste. Stosować można kiszonkę z traw, zielonkę pastwiskową, słomę zbożową, a także siano łąkowe. 

Ważne jest także dostarczanie składników mineralnych oraz witamin, co ma wpływ zarówno na zwierzę, jak i płód. W tym celu warto wybrać Dolmix BZ, preparat DOLFOS, który uzupełnia niedobory mineralno-witaminowe, a także ogranicza deficyty energetyczne i zapobiega zaburzeniom metabolicznym. Dodatkowo wspiera przygotowanie organizmu krowy do wycielenia i poprawia jakość siary, co jest szczególnie ważne w przypadku nowo narodzonych cieląt. 

W przypadku hodowli bezuwięziowej, dobrym wyborem będzie Dollick BZ w formie lizawki, co gwarantuje łatwe pobieranie preparatu. Mieszanka ma optymalnie dobrany skład mikro i makroelementów oraz witamin, zabezpieczając krowy przed problemami powycieleniowymi. Dodatkowo forma podania dostarcza bydłu zajęcia, a proces lizania poprawia nastrój i redukuje stres.

Prawidłowe żywienie w okresie przygotowawczym

Drugi okres zasuszenia krów mlecznych nazywany jest także okresem przygotowawczym. Przypada on na ostatnie trzy tygodnie przed wycieleniem. Należy zwiększyć zawartość białka i energii w każdej dawce. Ostatnie tygodnie ciąży to czas, gdy organizm krowy intensywnie przygotowuje się do laktacji. Wysokiej jakości białko w diecie wspiera rozwój tkanki gruczołowej i produkcję siary, która jest niezbędna dla nowo narodzonego cielęcia. Dodatkowo w końcowej fazie ciąży cielę rośnie bardzo dynamicznie, co zwiększa zapotrzebowanie na energię i aminokwasy. Niedobory białka mogą prowadzić do niedostatecznego rozwoju płodu, osłabienia cielęcia po urodzeniu oraz problemów zdrowotnych.

Niedostateczna ilość energii w paszy może prowadzić do nadmiernej mobilizacji rezerw tłuszczowych, co zwiększa ryzyko wystąpienia ketozy poporodowej – metabolicznej choroby krów mlecznych. Odpowiednie bilansowanie energii pomaga w utrzymaniu prawidłowej kondycji krowy i zmniejsza ryzyko powikłań metabolicznych.

Białko i energia są niezbędne do syntezy przeciwciał i utrzymania silnego układu odpornościowego. Niedobory w tym okresie mogą prowadzić do osłabienia krowy, zwiększonego ryzyka zapaleń wymienia oraz innych chorób poporodowych, takich jak zatrzymanie łożyska czy przemieszczenie trawieńca.

Dodatkowo ważna jest minimalizacja stresu i maksymalizacja poboru suchej masy. Wśród zadań hodowcy krów mlecznych ważne jest także regularne kontrolowanie sprawności poideł. 

Jakie preparaty będą najskuteczniejsze w tym okresie? Warto sięgnąć po Dolmix BZ 2 lub Dolmix BZ 2+ (wzbogacony o beta karoten, który poprawia wskaźniki rozrodu i ma wpływ na zdrowie nowo narodzonych cieląt). Obie mieszanki paszowe uzupełniające zapewniają ujemny stosunek kationowo-anionowy, co m.in. obniża pH i reguluje gospodarkę wapniowo-magnezową. Preparaty DOLFOS zawierają maksymalne poziomy witamin A, D3 oraz E, a także mają wysoką zawartość drożdży paszowych i metioninę dojelitową (która zwiększa wykorzystanie białka w jelicie cienkim). Ich stosowanie zmniejsza możliwość wystąpienia gorączki poporodowej, a także przeciwdziała zaleganiom, zatrzymaniu łożyska czy wystąpieniu mastitis.

Wycielenie i okres 30 dni po ocieleniu

Po porodzie kluczowe jest natychmiastowe nawodnienie krowy i uzupełnienie elektrolitów utraconych w trakcie porodu. Podanie specjalistycznego pójła energetyczno-elektrolitowego, takiego jak Dolmix Pójło, nie tylko uzupełnia płyny, wspomaga prawidłowe ułożenie żwacza, zapobiegając przemieszczeniu trawieńca. Stymuluje pracę jelit oraz stabilizuje równowagę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową organizmu.

Następnym krokiem jest poprawa efektywności wykorzystania paszy i dostarczenie dodatkowej energii. W tym celu stosuje się specjalistyczne dodatki, takie jak Dolżele, bolusy (kapsuły), Rumen Activator, Dolpower i Dolpower Liquid, Dolpower Protect oraz Dolfat Protect i Dolcell (zawierający żywe drożdże). Te preparaty pomagają zaspokoić zwiększone zapotrzebowanie energetyczne krów po porodzie oraz wspierają ich zdrowie i kondycję.

Żywienie krów w okresie laktacji

Odpowiednie żywienie i suplementacja krów w okresie laktacji ma kluczowe znaczenie dla utrzymania wysokiej produkcji mleka, zdrowia zwierząt oraz ich płodności. Laktacja to okres intensywnego wysiłku fizjologicznego dla krowy, dlatego dostarczenie jej odpowiednich składników odżywczych jest niezbędne, by ograniczyć ryzyko pojawienia się chorób metabolicznych i zwiększyć wydajność. 

Ważne jest pokrycie w pełni zapotrzebowania bytowego, w czym pomogą preparaty DOLFOS. Zapewniają one stymulację metabolizmu, uzupełniają niedobory witamin, makro- i mikroelementów. Dodatkowo:

• wspierają prawidłowy rozwój,
• wpływają na zdrowotność wymion,
• zmniejszają ryzyko stresu cieplnego, 
• podnoszą ogólną odporność i status zdrowotny. 

Warto postawić na takie produkty jak:

• Dolmix BM lactan, który przeznaczony jest dla krów o wysokiej wydajności mlecznej, mających problem z kończynami, rozrodem oraz somatyką. Ma wysoką zawartość witamin (m.in. A, E, D3 oraz B12), cholinę i niacynę, witaminę K, biotynę, siarkę oraz mikroelementy w formie hydroksychlorków (zapewniających maksymalne wchłanianie, stabilność paszy i niską emisję metali ciężkich).
• Dolmix BM lactan ProRum MET, czyli Dolmix BM lactan wzbogacony o żywe kultury drożdży, łatwostrawne węglowodany, metioninę dojelitową i dożwaczową, beta glukany, mannanooligosacharydy (MOS).
• Dolmix BM p, czyli mieszankę bilansującą minerały i witaminy, przeznaczoną dla krów o wysokim potencjale produkcyjnym. Zawiera optymalne dawki witamin, makro- i mikroelementy, substancje buforujące, drożdże paszowe oraz Dolvet B (kompleks mający działanie przeciwutleniające, wzmacniające odporność oraz normalizujące procesy zachodzące w organizmie).
• Dolmix BM p + – preparat Dolmix BM p wzbogacony o dodatkowe witaminy z grupy B (kwas pantotenowy), zwiększone dawki witamin A i E, biotynę, wyższy poziom magnezu, siarkę (zalecany dla żywienia z NPN).
• Dolmix BM s – mieszanka do produkcji pasz treściwych. Zawiera witaminy, makro- i mikroelementy, drożdże paszowe, substancje buforujące.
• Dolmix BM s + – mieszanka zalecana przy skarmianiu dużych ilości pasz treściwych i przeciwdziałaniu SARA. Zawiera podwyższony poziom buforu (algi morskie), wyższe dawki witamin D3 i E i mikroelementów, niacynę i kwas pantotenowy.
• Dolmix BM Somat Plus – mieszanka dla krów z podwyższonym poziomem komórek somatycznych w mleku. Zawiera zbilansowane minerały (potas, selen, mikroelementy w postaci hydroksychlorków), witaminy A, D3, E, β-karoten, probiotyk. Preparat zapewnia obniżenie LKS, wzmocnienie odporności oraz ochronę nabłonka wymienia.
• Dolmix BT – mieszanka zapobiegająca tężyczkom pastwiskowym. Zawiera wysoki poziom magnezu, który wpływa na wzmocnienie odporności, poprawę apetytu oraz niwelowanie stresu.
• Dollick BT – lizawka z magnezem, zapobiegająca tężyczkom pastwiskowym.
• Dolmix BM: – mieszanka dla krów o niższym potencjale genetycznym i średniej wydajności. Pokrywa podstawowe potrzeby bytowe i produkcyjne (profilaktyka niedoborów). Zalecana dla stad w tradycyjnym systemie żywienia.

Zdrowie i profilaktyka jako klucz do długiej i efektywnej laktacji

Zdrowie krów mlecznych ma bezpośredni wpływ na ich wydajność. Regularne kontrole weterynaryjne, profilaktyka chorób i szybkie reagowanie na pierwsze objawy są kluczowe dla utrzymania stada w dobrej kondycji.

Prawidłowe funkcjonowanie żwacza

Zdrowie żwacza ma kluczowe znaczenie dla trawienia i przyswajania składników odżywczych. Zaburzenia, takie jak kwasica żwacza czy wzdęcia, mogą prowadzić do spadku mleczności i poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Zdrowie racic i profilaktyka kulawizn

Problemy z kończynami, takie jak kulawizny, są częstą przyczyną spadku mleczności i obniżonej płodności. Kluczowe są regularne korekcje racic oraz odpowiednia suplementacja składników wspierających tkankę rogową.

Płodność i kondycja rozrodu

Wysoka wydajność mleczna może prowadzić do problemów z płodnością, dlatego należy monitorować cykl rujowy krów i wspierać kondycję rozrodczą.

Warunki utrzymania krów a wydajność mleczna

Utrzymanie wysokiego poziomu produkcji mleka w hodowli wymaga kompleksowego podejścia do żywienia i zdrowia, ale także warunków utrzymania oraz zarządzania stadem. Co jest istotne w tym aspekcie?

Komfort i mikroklimat w oborze

Właściwe warunki w oborze wpływają na dobrostan krów, a tym samym na ich produktywność.

Najważniejsze aspekty:

• Wentylacja – skuteczna cyrkulacja powietrza zapobiega stresowi cieplnemu i chorobom układu oddechowego.
• Odpowiednia powierzchnia legowiskowa – komfortowe legowiska wpływają na czas odpoczynku, co przekłada się na wydajność mleczną.
• Stały dostęp do czystej wody – krowy produkujące mleko potrzebują nawet 100 litrów wody dziennie.

Zarządzanie stresem cieplnym

Podczas upałów krowy narażone są na stres cieplny, co obniża ich wydajność mleczną.

Sposoby zapobiegania:

• Stosowanie kurtyn wodnych i wentylatorów.
• Żywienie uzupełnione o elektrolity i witaminy, które wspierają gospodarkę wodno-elektrolitową.

Zarządzanie stadem

Efektywne zarządzanie stadem to klucz do sukcesu w hodowli krów mlecznych. Należy prowadzić dokładną dokumentację, analizować dane produkcyjne i podejmować decyzje na podstawie rzetelnych informacji.

1. Selekcja:
   • Wybór krów o wysokim potencjale genetycznym.
   • Ocena wartości hodowlanej.
   • Eliminacja krów o niskiej wydajności i problemach zdrowotnych.
2. Rozród:
   • Prawidłowe zarządzanie rozrodem.
   • Optymalizacja okresu międzywycieleniowego.
   • Stosowanie inseminacji.
3. Monitoring:
   • Regularne monitorowanie produkcji mleka.
   • Analiza składu mleka.
   • Kontrola zdrowia i kondycji krów.

Inwestycja w odpowiednie pasze, dodatki mineralno-witaminowe i preparaty wspomagające, profilaktykę chorób i komfortowe warunki bytowania przekłada się na zdrowie krów, ich wydajność i rentowność gospodarstwa. Produkty DOLFOS pomagają hodowcom w utrzymaniu produkcji wysokiej jakości mleka, dostarczając zwierzętom niezbędnych składników odżywczych i poprawiając ich kondycję zdrowotną. Dzięki temu możliwe jest zwiększenie efektywności hodowli oraz poprawa dobrostanu krów mlecznych.