Mask Group 40@2x

Czynniki wpływające na produkcję mleka kóz i owiec

Czynniki wpływające na produkcję mleka kóz i owiec

Ze względu na zmieniające się nawyki żywieniowe oraz chęć pozyskiwania żywności dietetycznej ludzie coraz częściej sięgają po produkty mleczne pochodzące od małych przeżuwaczy. Przy hodowli kóz i owiec użytkowanych w kierunku mlecznym niezwykle istotne jest utrzymanie produkcji mleka na wysokim poziomie. Na wydajność mleczną zwierząt wpływa wiele czynników, zarówno genetycznych, jak i środowiskowych, które postaramy się przybliżyć w dzisiejszym artykule.

Termin rozpoczęcia doju, rasa i wiek zwierząt

Rasa jest podstawowym czynnikiem warunkującym wydajność. Nawet zwierzęta zaliczane do mlecznego typu użytkowego różnią się pod względem osobniczej ilości produkowanego mleka. Owce i kozy doskonalone w mlecznym kierunku użytkowania charakteryzują się wybitną wydajnością. Należą do wcześnie dojrzewających i mają duże wymagania paszowe. Laktacja u kóz trwa od 280 do 305 dni, natomiast u owiec średnio od 200 do 250 dni. Dój należy przeprowadzać kilkakrotnie w ciągu doby, ponieważ jednokrotne dojenie zmniejsza ilość pozyskiwanego mleka nawet o 35%. Dojenie rozpoczyna się wówczas, gdy młode są na etapie dopuszczania do matki tylko jeden raz w ciągu doby. Wydajność mleczna zwiększa się wraz z wiekiem, czyli z latami użytkowania. W trzeciej i czwartej laktacji samice osiągają najwyższą życiową produkcję mleka. Po tym czasie następuje wyraźny spadek mleczności. Dlatego nie ma ani ekonomicznego, ani genetycznego uzasadnienia utrzymywania kóz i owiec dłużej niż do zakończenia szóstej lub siódmej laktacji.

Masa ciała i liczba karmionych młodych

Lepszą produkcyjnością charakteryzują się owce i kozy o większej masie ciała. Spowodowane jest to tym, że pobierają one więcej paszy, która dłużej przechodzi przez ich przewód pokarmowy. W okresie laktacji, kiedy zapotrzebowanie na witaminę A i beta-karoten jest zazwyczaj wyższe, konieczne może być włączenie preparatów takich jak Dolmix BETA-KAROTEN, który w okresie ciąży warunkuje dynamikę rozwoju płodu i późniejszą mleczność matek. Witamina A jest niezbędna dla produkcji mleka, a jej niedobór może wpływać na jakość mleka i zdrowie potomstwa. Beta-karoten, jako prekursor witaminy A, dostarcza organizmowi niezbędnych składników do wytwarzania witaminy A w procesie metabolicznym. Nie można zapominać o podawaniu mieszanek mineralno-witaminowych wspomagających właściwe przygotowanie do porodu. Tego rodzaju preparatem jest Dolmix M OK, który minimalizuje ryzyko wystąpienia zaburzeń metabolicznych okresu okołoporodowego. Mieszanka zawiera m.in. wysoki poziom magnezu, beta-karotenu i cynk w postaci chelatu, co poprawia status zdrowotny zwierząt i wpływa pozytywnie na jakość siary. Potomstwo owiec i kóz suplementowanych mieszanką rodzi się żywotniejsze, rzadziej cierpi na zaburzenia przewodu pokarmowego.Wyższa wydajność dużych zwierząt wynika również z tego, że występuje u nich większa częstotliwość urodzeń bliźniaczych, co wpływa dodatnio na wydzielanie mleka ich matek.

Żywienie

Najtrudniejszym okresem jest czas tuż po porodzie i przypadający niedługo po nim szczyt laktacji. Wydzielanie mleka u samicy jest w tym czasie tak duże, że odbywa się ono kosztem składników jej ciała. Dobrze żywione przez cały rok zwierzęta mają na ten cel zgromadzone rezerwy w swoim organizmie, dlatego jeszcze przed porodem należy zadbać o kondycję samic, podając im wartościowe mieszanki uzupełniające. Tego typu preparatem jest Dolmix Rumen Activator Herbs, który pobudza apetyt na początku laktacji, wpływa na poprawę wykorzystania składników pokarmowych oraz efektywny przebieg procesów fermentacyjnych w żwaczu. Dodatek ekstraktów ziołowych pozwala obniżyć liczbę komórek somatycznych w mleku, zwiększa wydajność mleczną i poprawia wykorzystanie paszy. Trudność w zaspokojeniu potrzeb w tym okresie polega na tym, że po porodzie zwierzęta mają obniżone łaknienie, a produkcja mleka stale rośnie. Głównym czynnikiem decydującym o wydajności jest pobranie energii po wykocie. Dawkę dzienną paszy należy stopniowo zwiększać. W pierwszym okresie laktacji matki są szczególnie narażone na brak białka w pokarmie.Do dawki żywieniowej warto również włączyć otręby pszenne ze względu na ich właściwości mlekopędne. Nie mniej ważne jest zagwarantowanie dostępu do wody pitnej, ponieważ pragnienie znacząco wzrasta tuż po porodzie.

Budowa wymienia i zdrowotność gruczołu mlecznego

Produkcja mleka wytwarzanego przez gruczoł mlekowy w głównej mierze zależy od liczby komórek mlekotwórczych wymienia. Prawidłowe kształcenie tych komórek determinowane jest przez umiejętne żywienie energetyczno-białkowe z uwzględnieniem zapotrzebowania na witaminy i minerały w okresie młodzieńczym. Warto włączyć do diety zwierząt preparaty takie jak Dolmix Junior OK. To mieszanka uzupełniająca dla jagniąt i koźląt w okresie odchowu. Stosowanie Dolmix Junior OK wpływa korzystnie na rozwój jagniąt i koźląt. Składniki o doskonałej biodostępności stymulują układ odpornościowy, poprawiają mineralizację kośćca młodych zwierząt, a także gwarantują prawidłowe wykształcenie wymienia. Z ilością komórek gruczołowych ściśle powiązany jest kształt i umiejscowienie strzyków. Zapobieganie zapaleniom wymion polega przede wszystkim na przestrzeganiu zasad higieny doju oraz właściwej konserwacji i obsłudze urządzeń udojowych. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy natychmiast podjąć leczenie.

Faza laktacji i sezon wykotów

Zmiany w ilości produkowanego mleka i w jego składzie chemicznym występują także w trakcie trwania laktacji. Dzienna wydajność wzrasta od porodu do 3 miesiąca laktacji, a następnie zaczyna spadać, dlatego owce i kozy zaczyna się doić jak najszybciej z chwilą odsadzenia młodych. Można skrócić odchów młodych i całkowity dój zacząć od 2 miesiąca laktacji. Szczyt produkcji mleka przypada zazwyczaj w 4-5 tygodniu laktacji. Miesiąc wykotu wywiera wpływ na długość okresu laktacji tym samym na ilość udojonego mleka w tej laktacji. Istnieje prawidłowość, że im wcześniejszy wykot w roku kalendarzowym, tym produkcja mleka jest na wyższym poziomie.

Warunki utrzymania

Warunki mikroklimatyczne, w jakich utrzymywane są kozy i owce wpływają na ich produkcyjność. Zbyt niska temperatura wywołuje obniżenie poziomu wydzielania mleka, a zbyt wysoka zmniejszenie zawartości tłuszczu w mleku. Ważny jest też system utrzymania. Samice utrzymywane w systemie pastwiskowym dają więcej mleka niż hodowane w systemie alkierzowym. Stres, zarówno fizyczny, jak i psychiczny, negatywnie wpływa na produkcję mleka. Dlatego ważne jest zapewnienie spokojnego otoczenia dla zwierząt.

Wskaźniki mleczności

Mleczność poszczególnych kóz i owiec można określić na podstawie udojów kontrolnych (metoda bezpośrednia) lub przyrostów masy ciała u potomstwa w okresie ssania (metoda pośrednia). Łączne uwzględnienie wyżej wymienionych czynników jest kluczowe dla optymalizacji produkcji mleka. Hodowcy zwierząt powinni skoncentrować się na zapewnieniu warunków, które sprzyjają zdrowiu, dobremu samopoczuciu zwierząt i optymalnej diecie. Przy układaniu dawki żywieniowej należy pamiętać o włączeniu specjalistycznych mieszanek, takich jak Dolmix CAPRI i Dolmix OVI, które poprawiają status zdrowotny zwierząt, zwiększają wydajność mleczną i suchą masę mleka oraz zabezpieczają przed zaburzeniami metabolicznymi okresu okołoporodowego.